Blog
Noże tokarskie a efektywność obróbki – na co zwrócić uwagę przy zakupie?
Noże tokarskie to podstawowe narzędzia stosowane w obróbce skrawaniem, które mają bezpośredni wpływ na jakość, precyzję i efektywność procesu toczenia. Wybór odpowiednich noży tokarskich oraz ich prawidłowa eksploatacja mogą znacząco zwiększyć wydajność produkcji i obniżyć koszty narzędziowe.
Potrzebujesz pomocy w doborze narzędzi skrawających? Zapraszamy do kontaktu, zapewniamy fachowe doradztwo i oferujemy szeroki wybór wyposażenia i oprzyrządowania CNC. Sprawdź katalogi narzędziowe od renomowanych producentów.
Rodzaje noży tokarskich i ich zastosowanie
Na rynku dostępne są różne typy noży tokarskich, a ich wybór powinien zależeć od rodzaju wykonywanej obróbki oraz materiału obrabianego.
- Noże tokarskie składane – składają się z korpusu i wymiennej płytki skrawającej, co pozwala na szybkie dostosowanie narzędzia do różnych warunków pracy i zmniejsza koszty eksploatacji. Są idealnym rozwiązaniem dla obróbki metali twardych i precyzyjnego toczenia.
- Noże tokarskie monolityczne – wykonane z jednolitego materiału (np. węglika spiekanego). Charakteryzują się dużą trwałością, jednak po stępieniu wymagają ostrzenia lub wymiany.
- Noże do toczenia zewnętrznego i wewnętrznego – dobór odpowiedniego typu noża ma kluczowe znaczenie dla jakości obróbki. Noże do toczenia wewnętrznego muszą być odpowiednio smukłe, aby zmieścić się w otworze obrabianego detalu.
Kluczowe cechy dobrych noży tokarskich
Wybierając noże tokarskie do obróbki skrawaniem, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych aspektów. Dobrze dobrane narzędzia CNC pozwalają na zwiększenie precyzji obróbki, wydłużenie żywotności narzędzia oraz zmniejszenie kosztów eksploatacji.
Materiał ostrza
Noże tokarskie mogą być wykonane z różnych materiałów, co bezpośrednio wpływa na ich trwałość i zdolność do pracy w wysokich temperaturach:
- Stal szybkotnąca (HSS) – stosowana głównie do obróbki miękkich metali i stopów. Charakteryzuje się dobrą odpornością na uderzenia, ale jest mniej wytrzymała w wysokich temperaturach.
- Węglik spiekany (HM) – jedno z najpopularniejszych rozwiązań stosowanych w nowoczesnych narzędziach CNC, charakteryzujące się wysoką odpornością na ścieranie i temperaturę.
- Ceramika i CBN (nitrid boru sześcienny) – stosowane w obróbce żeliwa oraz materiałów hartowanych, gdzie wymagana jest wyjątkowa odporność na temperaturę.
- Diament polikrystaliczny (PCD) – najlepsze rozwiązanie do obróbki aluminium, miedzi i innych metali nieżelaznych.
Geometria ostrza
Każde narzędzie CNC powinno mieć odpowiednio dobraną geometrię ostrza, która wpływa na jakość skrawania:
- Kąt natarcia – określa sposób, w jaki ostrze noża wbija się w materiał; duży kąt poprawia jakość skrawania w miękkich materiałach, natomiast mniejszy zwiększa trwałość narzędzia w twardych materiałach.
- Kąt przyłożenia – wpływa na tarcie między narzędziem a powierzchnią obrabianą. Zbyt duży kąt może powodować nadmierne zużycie ostrza.
- Promień naroża – większy promień zapewnia dłuższą żywotność narzędzia, natomiast mniejszy zwiększa precyzję obróbki.
Powłoka ochronna
Powłoki ochronne w nożach tokarskich mają za zadanie zmniejszać tarcie, poprawiać odporność na wysokie temperatury i wydłużać żywotność ostrza. Najczęściej stosowane powłoki w nowoczesnych narzędziach CNC to:
- TiN (azotek tytanu) – zwiększa odporność na ścieranie, zmniejsza tarcie i poprawia odprowadzanie ciepła.
- TiAlN (azotek aluminium i tytanu) – poprawia odporność na wysokie temperatury, idealny do obróbki stali nierdzewnych.
- DLC (diamentopodobna powłoka węglowa) – zmniejsza tarcie i zapobiega przywieraniu materiału do ostrza, szczególnie przydatna przy obróbce aluminium i miedzi.
Rodzaj mocowania
Wybierając noże tokarskie, należy zwrócić uwagę na sposób mocowania narzędzia w uchwycie tokarki. Popularnym rozwiązaniem w narzędziach CNC są noże tokarskie składane, które posiadają wymienne płytki tokarskie. Pozwala to na szybką wymianę zużytej płytki bez konieczności zmiany całego narzędzia, co znacząco zwiększa efektywność pracy.
Dobre narzędzia CNC to klucz do wydajnej i precyzyjnej obróbki skrawaniem. Wybór odpowiednich noży tokarskich zależy od rodzaju obrabianego materiału, geometrii ostrza, powłoki ochronnej oraz sposobu mocowania. Inwestując w wysokiej jakości narzędzia, można znacząco obniżyć koszty produkcji i zwiększyć żywotność sprzętu.
Jak dobrać noże tokarskie do materiału obrabianego?
Nie każdy nóż tokarski nadaje się do każdego materiału. Przy wyborze warto kierować się następującymi zasadami:
- Stal nierdzewna – wymaga noży z węglika spiekanego o dodatnim kącie natarcia i powłokach zwiększających odporność na ścieranie.
- Żeliwo – najlepiej sprawdzają się noże o dużej wytrzymałości na uderzenia, np. z ceramiką lub bez powłok, ponieważ żeliwo ma tendencję do łamania wiórów.
- Metale nieżelazne (np. aluminium, miedź) – do ich obróbki stosuje się noże o dużym kącie natarcia i gładkich powłokach zapobiegających przywieraniu materiału.
- Stale hartowane i superstopy – wymagają narzędzi o podwyższonej odporności na temperaturę, np. pokrytych powłokami TiAlN lub wykonanych z diamentu polikrystalicznego (PCD).
Konserwacja i eksploatacja noży tokarskich
Aby wydłużyć żywotność noży tokarskich i zapewnić wysoką jakość obróbki, warto przestrzegać kilku zasad:
- Regularna wymiana płytek skrawających – w nożach tokarskich składanych należy systematycznie kontrolować stan płytek i wymieniać je, gdy zaczynają tracić ostrość.
- Optymalne parametry skrawania – dobór odpowiedniej prędkości obrotowej, posuwu i głębokości skrawania pozwala na minimalizację zużycia narzędzia.
- Stosowanie odpowiedniego chłodzenia – chłodziwo zmniejsza temperaturę w strefie skrawania, co zapobiega przedwczesnemu zużyciu narzędzia i poprawia jakość powierzchni.
- Prawidłowe mocowanie narzędzia – stabilne mocowanie noża i odpowiednio dobrany uchwyt tokarski eliminuje drgania i poprawia precyzję obróbki.
Podsumowanie
Noże tokarskie mają kluczowe znaczenie dla efektywności obróbki skrawaniem. Wybierając odpowiedni rodzaj noża, należy zwrócić uwagę na materiał ostrza, geometrię, powłokę ochronną oraz sposób mocowania. Noże tokarskie składane z wymiennymi płytkami do głowicy frezarskiej zapewniają wysoką elastyczność i ekonomiczność użytkowania. Dbanie o odpowiednią konserwację i stosowanie właściwych parametrów skrawania pozwoli maksymalnie wydłużyć żywotność narzędzi i zwiększyć jakość obróbki.